"Spinoza's spin" en het flogiston
Een jaar geleden had een blog al eens de titel "Less spin, more Spinoza" een uitdrukking die werd gebruikt in een advertentie in de New York Review of Books in juni 2010 voor On Bullshit van Harry G. Frankfurt - een speelse titel, waarbij spin uiteraard verwees naar het 'gespin' van de 'spindokters' die vaak maar wat zeggen en het met de waarheid niet zo nauw nemen, waartegenover dan Spinoza staat voor waarheid!Vandaag heeft Vithal C Nadkarni van The Financial Times (onderdeel van de Indian Times), een column met de titel "Spinoza’s spin" - wat suggereert dat Spinoza maar wat zei? Regelmatig heeft Vithal C Nadkarni een puntige en geleerde column, waarin hij ontwikkelingen en ontdekkingen uit de wetenschap, vooral biologie en neuroscience maar ook natuurkunde, weergeeft en dikwijls verbindt met een inzicht uit het Hindoeïsme of Boeddhisme. Zijn column van vandaag neem ik hier graag over:
Spinoza's spin
'Software' today has almost become synonymous with the 'India Shining' story. For 'hardware' and its association with the rise of the Asian Tiger economies one has to travel further, eastwards. A similar soft-versus-hard dualism has been applied to neuroscience with the Cartesian proponents suggesting that one can understand the 'software' of thinking, independently of the 'hardware' - the brain structure and neuronal firings - that produced it.The schism has its critics what with holistic thinkers suggesting that software and hardware are inseparably intertwined in the human brain. Baruch Spinoza, the Dutch-born 'prince' of philosophers, was one of the early critics of the dualism propounded by Rene Descartes and his followers. Spinoza argued that mind and brain were two different levels of explanation for the same thing; but not two different kinds of thing.
Biological reductionists are playing variations of Spinoza's spin today. They believe that although mind-based concepts such as emotions, memories and attention are currently useful, eventually they will all be subsumed by an all-embracing biological theory of everything.Accordingly, psychology and even philosophy may have to be reduced to biology as we learn more and more about the brain. The brave new science could also decimate all current concepts just as chemical theory of combustion snuffed out 'phlogiston' which had worsted the earlier elements theory. Adi Shankara's Advaitic mantra, Neti Neti (not this; not this) would be an apt epitaph. [Hier]
* * *
Die ‘reductie’ kan alleen maar lukken als het de biologie (of de neurowetenschap) zou lukken om beide zo totaal verschillende ‘beschrijvingen’ van onze ervaring, zowel het lichamelijke als het mentale, in die ene “all-embracing biological theory of everything” te omvatten. Zover is het nog lang niet en het is nog maar de vraag of dát ooit zal lukken, anders dan via de "all-embracing theory of everything" die het Spinozisme is.
Denken is bepaald iets anders dan het ooit bedachte 'flogiston'.
Flogiston was een hypothese van Spinoza's leeftijdsgenoot Johann Joachim Becher (1635 – 1682) die, vóór de ontdekking van de werking van zuurstof, een stof aannam die hij deze naam gaf en die geacht werd verantwoordelijk te zijn voor het produceren van vuur. Een verschil is: Spinoza heeft het denken niet uitgevonden. Denken op zichzelf is geen hypothese van Spinoza - alleen hoe je het in één theorie kunt vatten.
[Zie op wikipedia over de phlogiston-theory]
Reacties
Hoogst interessante column van die Nadkani! Hij gebruikt termen die mij wel aanspreken en waarmee ik mijn voordeel kan doen, termen die eensdeels afkomstig zijn uit de ict-wereld en andersdeels uit de Indische filosofie. Dat 'neti, neti' is van Mahayana origine, en is zeer zinvol, Stan.
wim klever 21-07-2011 @ 16:24