Positief onthaal van Wiep van Bunge’s "Spinoza Past and Present"

Op NDPR bespreekt Steven Nadler het boek van Wiep van Bunge, Spinoza Past and Present: Essays on Spinoza, Spinozism, and Spinoza Scholarship, Brill, 2012.
[books.google]

Hij is er wel over te spreken. “It is an eclectic volume, not in terms of quality, since they all [the essays] represent the high standard of scholarship that we expect from Van Bunge, but in terms of subject matter. The essays are thematically very diverse, and they range over philosophical, historical, historiographical, literary, and political topics.” […] “He does a wonderful job of criticizing the "marrano hypothesis" promoted by Yovel, among others.”

Maar Nadler is het niet met Van Bunge eens dat Spinoza's joodse achtergrond niet van belang zou zijn om zijn denken te begrijpen. “This is not to say that Spinoza is, as Van Bunge dismissively puts it, "an essentially Jewish thinker," or that Spinoza "remained at heart a Jewish thinker," but rather simply to take account of an intellectual tradition that was a critical part of Spinoza's education and philosophical development.”

Jammer vind ik dat hij Van Bunges behandeling, in navolging van Machery, van de attributen als op zich substanties, alleen maar vermeldt, maar er inhoudelijk niet op in gaat. Iets uitgebreider gaat hij in op van Bunges kritische behandeling van Jonathan Israel's Radical Enlightenment. “For Van Bunge, Spinoza remains an essentially and sincerely religious, if unorthodox, thinker.”

“In sum, this is a rich and varied collection of essays that will be of great interest not only to Spinoza scholars but to anyone interested in the Enlightenment and in Dutch intellectual history. It is a brilliant set of studies that illuminates the intellectual and historical contexts of Spinoza's philosophy, as well as its reception and influence.”

Hij eindigt met het prijzen van Brill wegens het uitgeven van belangrijke boeken (hij noemt er enige, waarin ik dat van Koerbagh mis) en herhaalt de door velen geuite kritiek erover: “ridiculously and unreasonably expensive, but they are important additions to the scholarly literature.”

Zou dan deze bespreking aanleiding kunnen vormen voor het tegen een flinke korting beschikbaar stellen van dit boek aan de leden van de Vereniging Het Spinozahuis? Opvallend dat dat met het boek van David Wertheim, Salvation through Spinoza, wel gebeurde, maar met het boek van de voorzitter niet. Ik heb me laten vertellen dat het, pas uit, voor 40 euro werd aangeboden tijdens een conferentie. [cf NDPR]

Reacties

Niet Macherey, zoals Nadler veronderstelt, maar zijn landgenoot Gueroult (1968) heeft de opvatting dat Spinoza's attributen verschillende substanties zijn. Macherey (1998) zegt (zo ongeveer) dat attributen de verschillende vormen zijn waarin de ene substantie zich uitdrukt en kenbaar maakt aan het intellect (in die zin zijn alle attributen dezelfde substantie, de 'forme constitutive de la substance telle que l'appréhende l'intellect'). De interpretatie van Gueroult vinden we alleen nog terug bij Wiep van Bunge (1995, Mededelingen Spinozahuis), welk artikel nu blijkbaar in het Engels vertaald is opgenomen in deze bundel.

Spinoza's Joodse achtergrond is alleen van belang vanwege his ouders en grootouders' vervolging van Portugal en Frankrijk. Als denkend persoon wat Baruch Spinoza became heeft dus niets meer met Joods zijn te maken. Als een Nederland's/Amsterdam's persoon was zijn gedachtes bij het op schrift zetten van een bewijs dat een geloof overbodig maakte om dus de wereld te kunnen bevrijden van overtuigingen die ten nadele van zijn familie en vele andere waren. De geloofs geleerde die hem het eerst begrepen zagen daar letterlijk geen brood in. Willem III nam zijn besluit naar Engeland te gaan en een regerings vorm te introduceren volgens Spinoza,s tpt om zodoende Nederland en Engeland te beschermen tegen Frankrijk.

Het zou wel handig zijn als het Spinozahuis de leden kortingen kan geven (in samenspraak met Brill). Ik heb er een aantal gekocht, maar alles boven de 100 euro. Eigenlijk vind ik dat te veel te gek. Incestueus schrijven: men schrijft alleen voor elkaar en laat de gemeenschap betalen -want ze zijn allemaal in universitaire dienst en vervolgens moeten de wetenschappelijke bibliotheken -op kosten van de gemeenschap- dat extra bedrag weer ophoesten.. Een schappelijke prijs voor particulieren is dan blijkbaar teveel gevraagd.

Gelukkig kon ik er ook een paar downloaden. Maar toch koop ik liever een echt boek voor een schappelijke prijs.

Iets voor Spinozahuis om op te pakken......

Positief onthaal? Steven Nadler schrijft ongetwijfeld vriendelijke en lovende woorden over het boek, maar het zijn de woorden van de ene hoogleraar die iets vriendelijks schrijft over een boek van een andere hoogleraar. Zijn positieve woorden kunnen niet verhullen dat het gaat om een bijeengeraapt allegaartje zonder veel belang. Niet erg, maar dan niet met zoveel pretentie uitgeven.

De formulering is misschien (te) hard, maar ik wil mijn punt wel vasthouden. Een boek publiceren bij Brill is een statement maken. Ik heb daar een statement tegenover gesteld. De bundel is een kritiekloze heterogene verzameling van oude, al eerder gepubliceerde stukken. Als er een kritische selectie was geweest dan zou bijvoorbeeld een stuk als dat over de autonomie van het attribuut zeker niet zijn opgenomen. Er zullen ongetwijfeld nette stukken in de bundel staan, maar dat rechtvaardigt nog niet een uitgave bij Brill, waarbij ik 145 (!) euro voor het boek op tafel moet leggen. Dan voel ik mij voor gek gezet en ben ik boos. Het is sowieso al een belachelijke prijs, maar helemaal voor wat je van dit boek kunt verwachten. Ik vind het grotesk.

Jongens, je weet toch hoe het zit bij Brill!? Als je een vinger in de pap hebt - en dat heeft een schrijvende professor sowieso - dan kun je alles kwijt, waardevol of waardeloos. Het is dan de hoogte van de prijs die de inhoud precieus en tot kwaliteit maakt! Niet alles wat Brill uitgeeft, is wetenschappelijk gezien rommel; maar toch zeker de helft. Kwestie van verderfelijke machtsposities. De wetenschap is er niet mee gediend. Commercie en faam wel.
Van Bunge had beter een reeks onvolprezen en uitermate vernieuwende artikelen van ondergetekende kunnen bundelen en uitgeven, die wel zoden aan de dijk hebben gezet in de Spinozakunde. Maar ook zonder die manoeuvre doen ze gelukkig toch hun werk: dank zij het podium (en de blog) van Stan in de onbeperkte, kosteloze en ongecensureerde ruimte van het internet.

Wim, je bent dan wel net geen professor geworden, maar misschien heb jij met jouw verdiensten toch ook wel een ingang bij Brill. Dat zou een mooie bundel kunnen worden, een door jou samen te stellen 'the best of' (uiteraard zonder 'hoe wordt men wijs'). Als je dan niet zo'n schaamteloze prijs bedingt als Van Bunge, en je zou ons allemaal 50% korting geven, dan zou dat een feestje zijn.

Op de website van de Erasmus Universiteit heeft de Faculteit der Wijsbegeerte het bericht over de recensie door Steven Nadler - met foto van een tevreden kijkende Wiep van Bunge erbij; zie

http://www.eur.nl/fw/nieuws/detail/article/47031-steven-nadler-recenseert-spinoza-past-and-present-van-profdr-van-bunge/