Martha Nussbaum, "Politieke emoties" - zonder een woord gewijd aan Spinoza
Kijk toch eens hoe 'n ongelijk ik mezelf moet geven. Gisteren, tijdens het gesprekje bij gelegenheid van de ontvangst van een presentexemplaar van Henri Krop's Spinozaboek, ging het over de geringe tot haast volledige afwezigheid van aandacht voor Spinoza's politieke filosofie in de politieke filosofie en wetenschappen. Ik beweerde toen dat er een zekere kentering bespeurbaar was; ik verwees naar Die Immanenz der Macht. Politische Theorie nach Spinoza van Martin Saar, recente werken over de TTP met ook aandacht voor het politieke aspect, het komende boek van Matthew Stewart over The Heretical Origins of the American Republic.
Mijn ongelijk ligt momenteel
sinds enige dagen in de winkel:
Martha Nussbaum, Politieke emoties. Waarom een rechtvaardige samenleving niet zonder liefde kan [Political Emotions. Why Love Matters for Justice, Harvard University Press]. Ambo/Anthos, maart 2014 - 9789026326875
HEEFT GEEN WOORD VAN
OF OVER SPINOZA!
In haar boek over emoties, Oplevingen van het denken, behandelde ze wel de emotietheorie van Spinoza, maar maakte ze er overigens een karikatuur van. [Zie daarover mijn blog van 12 mei 2008: "Martha Nussbaum over Spinoza" waarin ik mijn kritiek daarop geef.
En toen de recente reacties op "sui juris" uiteindelijk uitkwamen op capabel-zijn, was ik daar enthousiast over en had ik uiteraard in mijn achterhoofd haar ‘capability approach’ die zij samen met econoom Amartya Sen ontwikkelde [cf. blog van 16 oktober 2009: "Nogmaals Spinoza als economist"]
Aan Carel Peeters' bespreking van de Amerikaanse uitgave in Vrij Nederland, "Hoeveel politieke emotie hebben we nodig?", ontleen ik dat het haar gaat om: "passie voor het gemeenschappelijke goed, voor humane idealen als gelijkheid, rechtvaardigheid, mededogen, aandacht voor vreemden, minderheden, onfortuinlijken en sympathie voor het tragische." [..] "Door het hele boek doet Nussbaum afwisselend twee dingen: ze pleit voor ‘the cultivation of good attitudes’ (zelfs door de staat), voor liefde voor je land (patriottisme), voor het gezamenlijk vieren van nationale feestdagen, voor opzetten van standbeelden en monumenten, voor openbare parken (Central Park in New York, Millenium Park in Chicago), en voor symbolen, poëzie en verhalen die gemeenschappelijke gevoelens vertolken." [Cf.]
Zij kan Spinoza helemaal niet gebruiken, en ik - die eertijds aardig wat boeken van haar gelezen heb - kan haar nieuwste boek missen. Ik vrees dat ze teveel schrijft en te weinig tijd meer aan goede research besteedt.
Om met een kleine anekdote te eindigen. De commercie weet wel hoe het hoort. Bij de internetboekhandel Boomfilosofie krijgt wie op de pagina met het boek van Nussbaum komt in de rechterkolom te zien: "Gerelateerde uitgaven bij Boomfilosofie", waartussen ook de recente vertaling van Spinoza's Staatkundige verhandeling is te zien. Zo wel.
Reacties
1) Wat Nussbaum, in de beschrijving van Carel Peeters, wil, komt aardig overeen met Rorty's ACHIEVING YOUR COUNTRY. 2) Peeters vindt patriottisme verkeerd.3) Stan's "Zij kan Spinoza helemaal niet gebruiken" lijkt mij op zijn minst een aanvechtbare uitspraak. Volgens mij had Spinoza warme gevoelens voor zijn vaderland (mea patria) en deed hij er alles aan om in zijn democratie-model de vaderlandsliefde van de burgers en overige inwoners te bevorderen. Pietas erga patriam summa est quae praestari potest ((TTP, uit het hoofd geciteerd). Of om het andersom te zeggen: Spinoza was geen universalist. De door de rede en de Schrift opgedragen naastenliefde betekende voor en volgens hem 'caritas erga concives" en had geen kosmische scope.
Wim klever 29-03-2014 @ 19:02
Voor de goede orde: ik ben ook allerminst een fan van Martha Nussbaum.
Wim klever 29-03-2014 @ 19:04
Zoals altijd, weer dat misverstaan.
Ik zei iets over een gebrek van Martha Nussbaum, en had het niet over een gebrek van Spinoza. Uit eerdere boeken had ik al gemerkt dat Nussbaum weinig serieuze studie van Spinoza had gemaakt en zich kennelijk voor hem afsluit. En dat terwijl dit onderwerp, passies en politiek, zo des Spinoza's is.
Stan Verdult 30-03-2014 @ 00:35
En ik stelde:
1) Nussbaum bepleit patriottisme.
2) Spinoza bepleit patriottisme.
3) Stan stelt: al weer Spinoza niet genoemd.
4) wk: lag toch voor de hand, om genoemde reden, die door Stan niet werd opgemerkt
Wim klever 30-03-2014 @ 11:40
Kortom, Het Boek had niet vertaald hoeven worden, want wat hebben wij van doen met Amerikaans patriottisme? Wij hebben immers Spinoza's patriottisme al? Zoiets?
Stan Verdult 30-03-2014 @ 13:31
Het antwoord vinden we dus vandaag op Klevers twitter:
"Patriottisme is vlg Spinoza onze hoogst mogelijke eredienst, onze burgerlijke topprestatie. Is niet exotisch of primitief doch supercorrect."
Stan Verdult 31-03-2014 @ 21:13
Als Wim's tweets niet bestonden, zouden we ze moeten uitvinden.....
Mark Behets 31-03-2014 @ 23:14
... maar hoe zouden we die kúnnen uitvinden? (Hij vindt ze zelf niet eens uit)
Stan Verdult 01-04-2014 @ 11:04
De Nederlandse uitgever AMBO/Anthos prijst het boek aan als "Het magnum opus van Martha Nussbaum" wat uiteraard onzin is. Dat is en blijft haar "The Fragility of Goodness: Luck and Ethics in Greek Tragedy and Philosophy" uit 1986
Stan Verdult 08-04-2014 @ 18:51