Jaroslaw Marek Rymkiewicz - Spinoza Was a Bee
Zoekend of van Czesław Miłosz geen Spinozagedicht te vinden was - ik had ooit wel een hint in die richting gekregen - kwam ik terecht bij een anthologie die hij maakte van Poolse dichters van na de Tweede Wereldoorlog: Czesław Miłosz (Ed), Postwar Polish poetry: an anthology [University of California Press, 3e 1983; zie bij books.google.nl]. Daarin had hij van de dichter Jarosław Marek Rymkiewicz een gedicht uit zijn 1960-bundel opgenomen: Spinoza Was a Bee (Spinoza był pszczołą). Het is niet direct, eenvoudig en helemaal te doorgronden.
Jarosław Marek Rymkiewicz (geb. 1934) is Pools dichter, essayist, dramaturg en literair criticus.
Ik geef eerst de toelichting van Czesław Miłosz.
Rymkiewicz is een dichter met een duidelijk programma die een riskant spel met literaire conventies speelt. Z'n opzet is niet zozeer de stijl: door een verwijzing naar de dichtstijl van de XVIIe of de XVIIIe eeuw tracht de dichter de vreemdheid van cultuurpatronen te onderstrepen. Hij maakt zelf voor alles deel uit van een cultuurpatroon, geplaatst in de stroom van betrekkelijkheid. Dit strijd evenwel met het gevoel uniek te zijn, een individu wiens bestaan nu eenmaal slechts eenmaal gegeven is. Dus door bewust de betrekkelijkheid van zijn vorm te tonen, alludeert hij op twee bestaansniveaus: historisch en persoonlijk.
Een artikel in Rymkiewicz’s dichtbundel, Metaphysics (1964), laat zien dat zijn poëzie gevormd is door een spanning tussen metafysica en dialectiek. De kritiek is waarschijnlijk terecht dat zijn formules te modieus zijn. Of Rymkiewicz's dichten tegen zulke zelfopgelegde grenzen bestand zal zijn, is niet zeker. Hij heeft briljante ideeën, maar het lopen op een te strak koord beperkt iemands bewegingsvrijheid. Hij is een van de meest veelbelovende jonge schrijvers en is een uitermate begaafd vertaler van Amerikaanse en Engelse poëzie.
[hier meer informatie]
Spinoza Was a Bee
We were not here. Plato was a spider.We were not here. Spinoza was a bee.
The bee suffices. It is here and there
It is a July of clouds, a July of July.
So much for the bee: a central buzzing.
Spinoza the philosopher? Just a nightmare of the bee.
In the dream of the bee. A sovereign being.
An analogy of the bee, the pure act of the bee.
Such is the fate of angels. Spinoza was a bee.
He was a predicate of the bee, the bee the subject.
There was no predicate. That was the fear of the spider.
That was the dream of the bee. There was no Spinoza.
It is related to the sun, it is here and there.
This bee is only a cipher. A sovereign being.
A dream of Spinoza. Contradictory beings, what of them?
Jarosław Marek Rymkiewicz
Zie een discussie over Czesław Miłosz bundel en de dichtstijl van Jarosław Marek Rymkiewicz in Edward Możejko: Between anxiety and hope: the poetry and writing of Czesław Miłosz. University of Alberta, 1988 zie books.google.nl
