De Koran à la Spinoza onderhanden nemen...
Toen ik afgelopen donderdagochtend, zoals ik elke ochtend doe, ging kijken of er nog nieuwe pagina's met "iets van of over Spinoza d'r in" te zien waren, bracht Google me naar De Standaard. Daarin had Chams Eddine Zaougui een column met de titel: "De Koran lezen met Spinoza" [zie hier]. Best een aardige column, maar het 'Spinozanieuws' daarbinnen was dat Ahmed Marcouch onlangs aan Knack de uitspraak had gedaan: ‘Ik begrijp de Koran beter mét Spinoza'.
Dat was een uitspraak die hij voor het eerst tijdens de Spinozadag in Paradiso op 14 november 2010 deed (die toespraak is nog bij de ASK in te zien). Voor mij was dát onderdeel dus een beetje oude koek, zodat ik besloot er geen blog aan te wijden.
Maar blijkbaar zijn bezoekers van dit weblog zó gewend dat ik als een eekhoorntje álle spinozanootjes naar dit blog haal (ik ontving wel drie keer de tip over die column!) dat ik nu besloten heb er dan toch maar dit blogje aan te wijden. Dank voor uw dringende tips, die mij ook een beetje uw slaafje maken...
Het stuk van Arabist en filosoof Chams Eddine Zaougui kreeg al 200 reacties, maar het einde is nog niet in zicht.
Of er al een 'Spinoza van de Korankritiek' bestaat en wie daarvoor zou kunnen worden uitgeroepen, b.v. Nasr Hamid Abu Zaid of Ibn Warraq? Zie daarover deze blog. Of Hamed Abdel-Samad (dit blog)?
Het is wel een iets ander thema, maar waar blijft het nieuwe boek van Wim Klever "Door de bril van Spinoza" dat ik 23 jan. 2011 mocht aankondigen en waaruit alvast als voorpublicatie “Angst voor de Islam? Nuchterheid geboden" mocht worden gepubliceerd? [Zie aldaar]
Reacties
Alle lof voor Zaougui dat hij de zinrijke quote van Marcouch heeft opgepakt om een pleidooi te voeren het verstaan van de Koram in zijn historische en culturele context en de gewonnen inzichten in het onderwijsproces een plaats te geven. Marcouch had natuurlijk meer dan gelijk. Wie godsdienstfenomenen en hun schriftelijke neerslag bekijkt door de bril van Spinoza (zoals hij dat in de TTP met de bijbel) levert ee bijdrage aan de broodnodige vermindering van sektarische spanningen.
Wie schrijft nu eens een TRACTATUS CORANITICUS POLITICUS? Hoe moet je als ontwikkeld mens het ontstaan van de Koran duiden? Wat is precies zijn inhoudelijke kern en wat zijn er de politieke implicaties van? Ik heb lang gespeeld met de gedachte daar werk van te maken, maar ben er niet meer toe gekomen.
De belangstelling daarvoor is overigens niet groot. Op een actueel stukje over onze houding ten opzichte van de Islam, dat Stan op zijn website publiceerde (zie verwijzing hierboven) kwam geen enkele reactie. Daarin verwerkte ik de opvatting van een aantal verlichtingsfilosofen over Mohammed als echte profeet en religieuze hervormer of vernieuwer, een en ander gezien vanuit zijn historische ommstandigheden. Misschien strijdt dat alles tegen onze vooroordelen die gevoed zijn door de huidige gedaante van de Islam (precies zoals het huidige Christendom niets te maken heeft met de intenties van de historische Christus).
Wim Klever 16-07-2012 @ 09:38
Iemand die zegt ‘Ik begrijp de Koran beter mét Spinoza' leest waarschijnlijk de Koran helemaal niet meer.
Patrick 16-07-2012 @ 09:42
Patrick, je reactie is ofwel heel diepzinnig of buitengewoon dom. Het eerste: omdat je dan zou stellen dat imaginatieve uirlatingen als de koran geen rationele of begrijpelijke inhoud hebben en derhalve wel ondoorgrondelijk moeten zijn. In die zin stelde ook Spinoza (brief 21 aan Blijenbberg) "me scripturam non intelligelre, licet aliquos annos in ea insumpserim" (dat ik de Schrift niet begrijp, ook al heb ik er enkele jaren aan besteed)". Het tweede: kun je als je door ervaring wijs bent geworden ofwel door een leergang Spinoza hebt begrepen hoe religie noodzakelijkerwijs voortkomt uit de mensenlijke natuur en zulks leidt tot religieuze praktijken ..., kun je dat van je afzetten als een sutra onder ogen krijgt. Je zou dan, zoals een Zenmeester zei, een andere kop op je kop moeten kunnen zetten.
Wim Klever 16-07-2012 @ 20:49