De actualiteit van Spinoza (3) - cursussen

De actualiteit van Spinoza is af te lezen aan de cursussen die hier en daar worden gegeven. Ik gaf op dit weblog al informatie over Spinoza bij diverse HOVO's in Nederland. Hier verder enige voorbeelden:

[1] De Vereniging Het Spinozahuis organiseert dit jaar vier studiebijeenkomsten over Spinoza's Politiek traktaat. Elke bijeenkomst wordt geopend met een plenaire sessie waarin door een deskundige een inleiding wordt gehouden. Daarna wordt er in groepen van 8 - 10 personen gedurende ongeveer 2 uur verder gediscussieerd, o.l.v. een gespreksleider. Deze gespreksgroepen blijven steeds in dezelfde samenstelling bijeenkomen. De gespreksleiders rouleren over de verschillende groepen. De bedoeling is dat deelnemers tevoren de betreffende hoofdstukken bestuderen.

Data: 23 februari, 15 en 29 maart, 19 april [Zie verder hier]

[2] Ook wordt door de Vereniging Het Spinozahuis een zomercursus van 28 juli t/m 1 augustus 2008 georganiseerd: Spinoza: God, de mens en diens geluk

In deze cursus staan de drie oorspronkelijke thema's van Spinoza's werk centraal. De Korte Verhandeling van God, de Mensch en deszelvs Welstand (circa 1660) is de eerste versie van wat zou uitgroeien tot de Ethica (gereed in 1675, gepubliceerd in 1677).
Aanvankelijk dacht Spinoza met drie delen toe te kunnen. Eén over God, één over de mens en één over het menselijk geluk. Gaandeweg meende hij vijf delen nodig te hebben om zijn filosofie volledig te ontvouwen. In deze cursus worden de drie centrale onderdelen van de Ethica behandeld, en zal er regelmatig op de Korte Verhandeling worden teruggevallen.
Deze cursus zal worden gegeven in het Woodbrookershuis te Barchem

[3] Door het Woodbrookershuis, dat dit jaar 100 jaar bestaat, wordt aan het eind van de lente ook een eigen cursus georganiseerd: de actualiteit van Spinoza.

 

DE ACTUALITEIT VAN SPINOZA
6-8 juni 2008. Inleider: Jan Knol


Spinoza werd 375 jaren geleden geboren maar was zijn tijd ver vooruit en gaat nu pas leven onder een breder publiek dan alleen intellectuelen, filosofen, schrijvers en wetenschappers. Spinoza’s filosofie heeft talrijke aspecten waarmee we vandaag de dag ons voordeel kunnen doen. We noemen: zijn in zijn godsbeeld geworteld ecologisch denken; zijn sobere, milieuvriendelijke levensstijl; zijn opvatting over de mens en diens gedrag als deel van de natuur; zijn onderscheiden van drie kensoorten aan de hand waarvan glashelder wordt wat godsdienst nu precies is en hoe we daarmee moeten omgaan; zijn mening dat de politiek voor een zo’n goed mogelijke veiligheid en vrede behoort te zorgen waarin ieder zich zoveel mogelijk naar zijn of haar eigen aard kan ontplooien. Spinoza’s wereldberoemd motto was Deus sive Natura, God of de Natuur. Kortom, hoog tijd voor Spinoza!

Programma
6 juni

Avond: Spinoza’s korte leven; zijn boeken en de grondbeginselen van zijn filosofie.

7 juni
Ochtend: verdere uitwerking van zijn grondbeginselen zoals zijn monisme en determinisme
Middag: Spinoza’s drie kensoorten: verbeelding, rede, intuïtie

8 juni
Morgen: Spinoza’s verbazingwekkende psychologie: hoe zit dat nu eigenlijk met onze emoties?
Spinoza's politieke ideeen.

Alle programmaonderdelen zijn interactief, wat betekent dat zij in overleg met de cursisten aangepast kunnen worden.

Literatuur
Het zou prettig zijn als de onderstaande boekjes in uw bezit zijn, of als u ze doorgenomen heeft voor de cursus.

Jan Knol, En je zult spinazie eten, 2006, Wereldbibliotheek
Jan Knol, Spinoza uit zijn gelijkenissen en voorbeelden
.

Wat Jan Knol betreft. Geboren in 1946 is hij na zijn theologische opleiding aan de VU te Amsterdam vanaf 1971 predikant (Westerlee, Oldebroek, Dedemsvaart, Sneek, Smilde) eerst in de Gereformeerde Kerken, later in de PKN, de Protestantse Kerk in Nederland. Ondanks alle inspanningen tot vernieuwing van de kerken zag hij in de loop der jaren die toch steeds verder ‘wegdampen’ wat hem er toe bracht om zich grondig te bezinnen op het godsbeeld. Via de bestudering van allerlei godsdienstige bewegingen (met name ook de Indische Vedanta), waaruit ook zijn boek Reis door religies en stromingen is voortgekomen, kwam hij omstreeks het jaar 2000 bij Spinoza (1632-1677) terecht. Dat greep hem helemaal en sinds die tijd is hij (hoewel nog steeds predikant) spinozist.

Hoewel Spinoza’s filosofie in wezen eenvoudig is, zijn Spinoza’s boeken moeilijk toegankelijk, vooral zijn hoofdwerk Ethica, op geometrische wijze bewezen (1677). Jan Knol heeft zich nu als doel gesteld om de filosofie van Spinoza wat dichter bij de gewone mens, waartoe hij zichzelf ook rekent, te brengen. Twee boeken over Spinoza zijn al van zijn hand verschenen: En je zult spinazie eten, tweede druk, Wereldbibliotheek, 2006 en Spinoza uit zijn gelijkenissen en voorbeelden voor iedereen, Wereldbibliotheek, 2007.

In deze beide werken laat hij humoristisch en aansprekend zien hoe Spinoza dacht over God, het ontstaan van godsdienst, het universum, de verhouding van lichaam en geest, de vrije wil, de drie soorten kennis, het menselijk gedrag, en de staat. Heel het denken van Spinoza draait om God of de Natuur, die in alle dingen is en waaruit alle dingen voortkomen. Geloof en wetenschap zijn bij Spinoza een en hetzelfde. Einstein putte hieruit inspiratie. Spinoza, zo blijkt, is een netwerkdenker: alles is met alles verbonden. Het heelal is een eenheid-in-verscheidenheid. God is de substantie waaruit heel de werkelijkheid bestaat, en die een materieel en een geestelijk aspect heeft. Tegelijkertijd wordt duidelijk dat Spinoza ook een determinist pur sang is. Kortom, dit alles kan aanzetten tot een heel levendige, interactieve cursus èn… dialoog of discussie! Bart van de Elst

Cursusprijzen
Slaaphuisje: Leden € 194,-, Niet-leden € 215,-
Patiovleugel 1 persoons: Leden € 238,-, Niet-leden € 265,-
Patiovleugel 2 persoons: Leden € 220,-, Niet-leden € 245,-

Informatie en aanmelding bij de administratie, Gerda Oltvoort.
Woodbrookersweg 1
7244 RB Barchem
T 0573 441734
E adm@woodbrookershuis.nl

 


Van hier

[4] Voor beginners. In samenwerking met Buurtcentrum De Boomsspijker (Recht Boomssloot 52 te Amsterdam) verzorgt de Amsterdamse Spinoza Kring een introductie in de filosofie van Spinoza. Dit gebeurt aan de hand van teksten van Spinoza zelf, gekopieerd uit zijn Ethica en het Theologisch-Politiek Traktaat.
Deze introductie vindt plaats op vier ochtenden (voorjaarscursus) of vier avonden (najaarscursus). Per cursus kunnen 14 mensen deelnemen.


Maak kennis met Baruch de Spinoza, groot filosoof, tijdgenoot van Rembrandt, geboren en getogen op Vlooienburg, tweede generatie Amsterdammer van Joodse afkomst die leefde van 1632 tot 1677.
Zijn grondhouding tegenover de overheid was: ‘’In een vrij staatsbestel is het een ieder toegestaan te denken wat hij wil en te zeggen wat hij denkt’’.
Amsterdam was in die tijd zijn grote voorbeeld. De stad groeide en bloeide juist vanwege het feit dat daar zoveel vrijheid was en niemand er om zijn geloof of overtuiging werd vervolgd, als hij zich tenminste als een goed burger van deze stad gedroeg.
Veel mensen hebben in onze tijd kerk en geloof vaarwel gezegd en missen een levensbeschouwing die hun kracht en inspiratie geeft.
Spinoza wijst in zijn twee belangrijkste boeken, ‘De Ethica’ en ‘Het Theologisch Politiek Tractaat’, een weg aan waar we in deze tijd veel aan kunnen hebben.
Tijdens deze interactieve workshop van vier ochtenden ligt de nadruk op de ‘levensfilosofie’ van Spinoza en hoe deze toepasbaar is in onze huidige tijd.
Dinsdagochtend 10.00-12.00 uur: 12 febr, 19 febr, 4 maart en 11 maart
4 bijeenkomsten € 24 / € 20 met stadspaskorting
Docent: Frank van Kreuningen
Inschrijven: zaterdag 12 jan. 11.00-13.00 uur en vanaf 14 januari
maandag t/m donderdag van 10.00 tot 17.00 uur bij:
De Boomsspijker, Recht Boomssloot 52, Tel. 6264002

[5] Dan is er bij Question Filosofie de Werkgroep Spinoza’s Ethica
Spinoza (1632 – 1677) is Nederlands bekendste filosoof. Volgens hem leidt filosofie naar geluk. Dit is te lezen in zijn hoofdwerk ‘Ethica’. Er zijn filosofen die beweren dat je maar één filosofieboek hoeft te lezen, namelijk Spinoza’s Ethica.
Het is geen gemakkelijk boek en de werkgroep is dan ook bedoeld voor mensen die bereid zijn veel tijd te stoppen in het bestuderen van de weinig toegankelijke tekst.

Question Filosofie wil graag zo veel mogelijk geïnteresseerden met dit boek laten kennis maken. Vandaar dat dit jaar de derde werkgroep Ethica is gestart.
Er zijn 9 maandelijkse bijeenkomsten.
Wanneer er voldoende deelnemers zijn, starten we weer een werkgroep ‘Ethica’. U kunt contact opnemen met de Stichting.